Bilgi Bankası
Hepsi
| KELİME | ANLAMI |
| Absolute Encoder | Mutlak encoder ; yer değiştirmenin ya da şaft dönüşünün her çözülebilir hareketinde benzeri olmayan bir çıkış bilgisi sağlayan encodedir. |
| Accuracy | Doğruluk ; Artımsal olarak kodlanmış disk ile bağlantılı olarak; her bir artımın ya da bit ayrıtının teorik pozisyonu ile gerçek pozisyon ayrıtı arasındaki farktır. |
| Acknowledgment Path ( Feedback Contact ) | Geçiş İzin Yolu (Geri Besleme Kontağı) Genişleme ünitelerinde, geri besleme kontağı pozitif olarak tahrik edilen rölelerin normalde kapalı kontaklarının seri bağlanmasından oluşan bir devredir. Geri besleme kontağı, pozitif olarak tahrik edilen bu rölelerin anahtarlama davranışını Denetlemede kullanılır. Geri besleme kontağı, Güvenliğe yönelik bir çıkış sinyali olarak kullanılamaz. Bu kontaklar Genişleme Unitelerinin (Kontak arttırma Blokları) , Ana (Temel) ünitelere bağlanabilmesi için gerekli olan kontaklardır. |
| Actuator | Çalıştırıcı Motor,valf, sinyal lambaları, röleler, motor yol verme kontaktörleri gibi mekanizmaları çalıştırmaya yarayan tertibat. |
| Alarm Current Path (Control Contact) | Alarm Akımı Yolu (Kontrol Kontağı) Bir alarm akımı yolu, Güvenliğe yönelik olmayan bir çıkış sinyalini üretmek için kullanılır. Alarm akımı yolları, normalde kapalı veya normalde açık kontaklar olabilir. |
| Alarm Signal | Alarm Sinyali ; encoderlerde karşılaşılabilecek hataların, örneğin cam diskinin kırılması, kirlenmesi, kısa-devre, sinyal hattının kısa devresi ve besleme geriliminin düşük olması vb. tespit edilmesini sağlayan sinyaldir. |
| Ambient Temperature | Ortam Sıcaklığı ; teste tabi tutulan ya da çalıştırılan alet ve cihazları çevreleyen ortalama sıcaklıktır. |
| Analogue Signal | Analog Sinyal; sinyal seviyesi sürekli değişen bir sinyaldir. |
| Angular Misalignment | Açısal Kaçıklık ; Şaft Kaçıklığı ile Şaftta ve Montaj Yüzeyinde en kötü pozisyonda ölçülen değer farklılıklarının toplamını ifade eden , Montaj yüzeyi düzlemi ile Encoder şaftı arasındaki mevcut diklikteki maksimum sapmadır. |
| AOPDDR | Aktif Optik Elektronik Koruyucu Tertibat Çift yönlü çalışan ( Cisimden Yansımalı ), Algılama Fonksiyonu; cihaz içerisinde oluşturulan optik ışınımların algılama mesafesi içerisindeki şeffaf olmayan bir nesneden yansıması durumunda çalışan Aktif Optik Elektronik bir Koruyucu Tertibattır.Bu tip Optik Elektronik Koruyucu tertibatın, Hata Güvenlikli Mesafe Denetleyicisine Sahip Olmaları Gereklidir. |
| ASSUME | Varsaymak |
| Automation | Otomasyon |
| Axial | Eksenel |
| Axial Load (maximum) | Maksimum Aksiyal Yük ; Maksimum aksiyal yük; encoderin çalışma ömründe veya performansında azalmaya neden olmayacak şekilde şafta uygulanabilecek olan maksimum yük miktarıdır. |
| Axial Loading | Aksiyal Yük ; Dönüş ekseni boyunca şaftın bitim yüzeyine doğru uygulanan yüktür. |
| Basic unit |
Temel Ünite ; Bir temel ünite; Güvenlik ile ilgili Donanımlarda özellikle bulunması gereken tüm fonksiyonları içeren Güvenlik ile ilgili anahtarlama cihazıdı |
| Baud Rate | Veri İletim Hızı ; Bit/Saniye olarak Veri İletim Hızını ifade eder. |
| BCD (Binary Coded Decimal) | Binary Kod ; tek bir ondalık basamağın 4’lü bit ile kodlandığı ve 4 bitlik ünitenin müsaade edilen en küçük bilgi birimi olduğu Sayı Sistemidir. |
| Bi-directional | Çift Yönlülük ; Bi-directional, Hareketin hangi yöne doğru olduğunun tanımlanmasına imkan kılan, encoderin çıkış kod formatını ifade eder. |
| Binary | İkili ; Bu Terim 2’yi yada Tabanı 2 olan sayı Sistemini ifade eder. |
| Binary Code | İkili Kodlama ; Bu kod ikili sayıları kullanır. Binary Code; Bir mesajı sembolik bir formdan diğerine çevirmek için kullanılan bir kuraldır. Bu sembolik formlarda her bir eleman, iki farklı durum,değer yada sayının biri yada diğeri ile gösterilir. Çoğunlukla Mutlak ölçüm sistemleri için kullanılır. |
| Bit | Bit ; BInary DigiT Kelimelerinin kısaltılmış halidir. Bir Bit, Binary Sistem bilgisinin en küçük birimidir. Doğru İçin (1), yanlış İçin (0) Değerine sahiptir. (Var yada Yok) |
| Blanking | Körletme(Geçici olarak devre dışı Bırakma) Işık Bariyerinde Bazı Işınların,Güvenlik sistemini aktif hale getirmeden Devre Dışı Bırakılabilmesidir. Örnek: Otomatik Beslemeli Bir Preste , Beslemenin Yapıldığı Noktadaki Işık Işınlarının yok sayılmasının Ayarlanması. |
| Bridge Fault | Köprü Hatası (Cross-Fault) Bir köprü hatası , yalnızca iki kanallı bir kontrol devresi tertibatında meydana gelebilen ve iki kanal arasında oluşan bir kısa devredir. |
| Bridge Fault Detection (Cross Monitoring)(Cross-fault Detection) | Köprü Hatası Tespiti (Çapraz Kısa Devre Denetlemesi) Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama cihazının, iki kanal arası çapraz kısa devreleri derhal veya Kendi Kendini Kontrol Çevrimi sırasında Tespit etme yeteneği. Cihaz; arızanın Tespit edilmesinden sonra Güvenlik Konumuna geçer, yani aktif hale geçer ve bağlı olduğu sistemi durdurur ya da yeniden çalışmasını engeller. |
| Bumpers | Tamponlar |
| BWS (CFPD)(Contact-free Protection Device) | Temassız Çalışan Koruyucu Tertibat |
| Byte | Bayt ; 8 Bitlik bir dizidir. |
| Categorizes Stop Functions | Stop Fonksiyonu Kategorileri EN 60204 – 1 madde 9.2.2 Stop 0: Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün aniden kesilmesi suretiyle makinenin durdurulması. (Kontrolsüz Durdurma. Bkz. Madde 3.59, EN 60204 – 1) Gücün kesilmesi, bağlantısı sabit iletkenle yapılmış elektro-mekanik araçların kullanılması ile sağlanır. Buna ek olarak Durdurma fonksiyonu Yazılıma (software) veya elektronik mantığa (Electronic Logic) bağlı olmamalıdır. Stop 0 kontrolsüz bir durdurmadır ve güç kesilmesinin, hızlı ve güvenli bir durdurmayı sağlamada yeterli olmasını amaçlamıştır. Stop 1: Önce durdurmanın gerçekleştirilip daha sonra Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün kesildiği kontrollü bir durdurma şeklidir ( Bkz. Madde 3.12 ,EN 60204 – 1 ) Stop 1 durdurma fonksiyonu kullanıldığında gücün nihai kesilmesi elektro-mekanik anahtarlama tertibatınca sağlanmalıdır. Stop 2: Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün kontrollü bir şekilde kesilerek, Hareketin durdurulmasıdır . Gerçekte, bütün makineler bir stop 0 stop fonksiyonu ile donatılmalıdır, fakat Güvenliğin veya fonksiyonel gereksinimlerin gerektirdiği durumlarda, stop 1 veya 2 sağlanmalıdır. Stop 0 ve 1 kategorileri, diğer bütün makine fonksiyonlarına göre önceliğe sahiptir . Yukarıdaki tanımlamalar genel bir özellik taşımaktadır ve endüstriyel makinelerin çoğunluğunda kullanılmaktadır. Temel olarak, Kompleks işlemler ve Petro - Kimya Donanımlarında; elektronik ve yazılım kullanımına izin verildiğinde bazı istisnalar vardır, ancak bu sistemler PES ( Programlanabilir Elektronik Sistemler )’e uygunluk göstermelidir. Bu Güvenlik uygulamalarında, ortak hata sebeplerine karşı koruma oluşturma amacıyla farklı ve çeşitli çipler ile farklı yazılım stratejileri kullanılması anlamına gelmektedir. Hata sebepleri ne kadar kayda değer ve önemli ise daha fazla çeşitlilik ve fazlalığa ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin bazı kritik nükleer sistemler 6. seviyeye kadar fazlalık seviyesine gereksinim duymaktadır. |
| CE Mark | CE İşareti(Avrupa Uygunluğu) ; Belirli ürün grupları içinde gerekli ortak sağlık ve güvenlik koşullarını sağlamak amacıyla Avrupa Direktiflerince belirlenmiş olan ortak bir zorunlu Avrupa Pazarı işaretidir. CE harfleri “Conformitee Europeenee” yani Avrupa Uygunluğu anlamına gelmektedir. |
| Channel | Kanal ; Bir (1) yada Sıfır Olarak Çıkışlandırılmış Sinyal Hatlarıdır.Her kanal Artımsal tip encoderin benzeri olmayan bir çıkışıdır. |
| Clamp Style | Çeneli Tip ; kaplinleri mile sabitlemek için kullanılan bir bağlantı şekli, yandan sıkmalı tip. |
| Code | Kod ; İletilen Bilgilerin Formatıdır. Verilen Sayı Sistemindeki her bir pozisyonu tanımlamak için;İkili Sayı Sistemindeki Rakamların benzersiz olarak Düzenlenmesidir. |
| Command Units | Kumanda Üniteleri |
| Complemantary | Tümleyici/Tamamlayıcı ; Complementary terimi,Elektriksel olarak biri diğerinin tersi olan özdeş , periyodik iki sinyali ifade eder. Tamamlayıcı sinyaller ; tipik olarak bir kanalın elektrik çıkışının tersine çevrilmesi ile oluşturulur.Elektriksel olarak 1/0 seviyeleri iki hat arasında ,gerilim farkları olarak gönderilir. Parazitler genellikle her iki hattı da eşit olarak etkilediğinden, Bu sayede bilgi sinyalleri bozulmadan iletilir . |
| Control Circuit | Kontrol Devresi (Tetikleme Devresi) • Tek Kanallı Kontrol Devresi (Single Channel Control Circuit): Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama cihazı, tek bir Sinyal Verici kontağı veya çıkışı ile Aktif hale getirilir.Bu tip bir kontrol devresinde , Güvenlik cihazı EN 954-1’e göre en çok Güvenlik Kategorisi 2’ye girer. (Örnek; Tek kontaklı Acil-Durdurma Butonu ile Tetikleme.) • Çift Kanallı Kontrol Devresi (Dual Channel Control Circuit) : Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama cihazı iki Sinyal Verici kontağı veya çıkışı ile Aktif hale getirilir. Bu tip bir kontrol devresinde, Güvenlik cihazı EN 954-1’e göre en çok Güvenlik Kategorisi 3’e girer. (Örnek; Birer uçları köprülenmiş, Çift kontaklı Acil-Durdurma Butonu ile Tetikleme.) • Çapraz Kısa Devre Algılamalı, Çift Kanallı Kontrol Devresi (Dual Channel Control Circuit With Cross Monitoring): Çapraz Kısa Devre Algılamalı, Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama cihazı; iki Sinyal Verici kontağı veya çıkışı ile Aktif hale getirilir. Bu tip bir kontrol devresinde, Güvenlik cihazı EN 954-1’e göre en çok Güvenlik Kategorisi 4’e girer. Arızalar meydana gelecek olursa, Güvenlik fonksiyonu her zaman çalışır durumda kalır. Güvenlik fonksiyonunun kaybolmasını önlemek için, arızalar uygun zamanda tespit edilir. (Örnek; Birbirlerinden bağımsız ,Çift kontaklı Acil-Durdurma Butonu ile Tetikleme.) |
| Control Contact | Kontrol Kontağı ; Alarm Akımı Yolu |
| Coupling | Kaplin ; iki mil arasındaki hizasızlığı karşılarken aynı zamanda tork iletimini sağlayan ürünler. Örn. motor-makina bağlantısı veya encoder-motor bağlantısı için kullanılabilirler. |
| Cross Monitoring | Çapraz Kısa-Devrelerin Denetlenmesi ; Köprü Hatası (Çapraz Kısa-Devrelerin) Tespiti. |
| Current | Akım |
| Cyclic Monitoring | Tekrarlayan Denetleme Çevrimi Bu terim; içerisinde bir sistemin tüm fonksiyonlarının doğru ve hiçbir hata olmadan çalıştığını kontrol eden bir prosedürü / işlemi /yöntemi tanımlar. Eğer bir hata tespit edilirse , bu bilgi, sistemin güvenlik fonksiyonunu aktif hale getirmek / başlatmak /çalıştırmak için kullanılabilir. Tekrarlayan Denetleme Çevrimi , belli zaman aralıklarında veya her yeniden çalıştırma sürecinde yapılan bir testtir. |
| Cyclic Self – Checking | Tekrarlayan Kendi Kendini Kontrol Çevrimi Hata; bir sonraki Güvenlik fonksiyonuna ihtiyaç duyulmadan önce ya da bu ihtiyaç sırasında Tespit edilir. ( Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama tertibatının her anahtarlanmasında, otomatik olarak Hata tespiti yapılır.) |
| Detection | Tespit |
| Device | Tertibat , Cihaz |
| Differantial Line Driver | Fark hattı sürücüsü ; Her bir çıkış kanalı için iki tamamlayıcı sinyal dizisi üreten bir Encoder çıkış devresidir.A / A , B / B ve 0 / 0 sinyalleri arasındaki fark değerlendirilir, böylece güvenilirliği yüksek sinyal üretimi sağlanır.Bu tamamlayıcı çıkışlar, sinyali ,uzun hatlar boyunca en az bütünlük kaybı ile iletebilir. Sinyaller Differantial Line Receiver vasıtasıyla karşılaştırılarak,Elektriksel gürültü etkileşimleri azaltılır. En iyi gürültü bağışıklığını sağlamak için; Alıcının giriş empedansı,iletim hattı ve Line Driver Çıkışı ile eşleştirilmelidir. |
| Dinamik strobe | Dinamik strobeBit 0 Bit 1 Strobe Görev Döngüsü %30 (muhtemel %20, %40, %50…) Strobe süresi, encoder hızına bağlıdır |
| Diversity | Çeşitlilik; Fazlalık; basit olarak bir makinenin çalışmasına yetecek birimlerden daha fazlasına sahip olması durumunu ifade etmektedir. Örneğin bir teçhizatı bir tanesi yetecek iken iki PLC ile kontrol etmek. İki farklı fazlalık tipi mevcuttur; Homojen (Redundancy) ve Çeşitli (Diversity) Tip Fazlalık. Homojen Fazlalık(Redundancy); Fazlalığı sağlamak için özdeş metotlar kullanmaktadır. Örneğin, bir teçhizatın kontrolünde %100 özdeş olan iki veya daha fazla sistem kullanmak (iki kanallı kurulum). Çeşitli Fazlalık(Diversity); Fazlalığı sağlamak için farklı metotlar kullanmaktadır. Örneğin, bir teçhizatın kontrolünde iki veya daha fazla farklı sistem kullanılması gibi (örneğin mikro işlemciler). Çeşitli fazlalık sistematik hataları tespit edebilme avantajına sahiptir. |
| Double Break Initiation | Çift Kesme; Işık Perdesinin İki Kez Kesilip/Normal Duruma Gelmesini Müteakkip , Işık Bariyerinin Koruma Fonksiyonuna Geçmesi ve Sistemin Otomatik Olarak Devreye Girmesi Olayıdır. Örneğin, Manuel Beslemeli ve Manuel Tahliyeli Bir Preste; Basılan Parçayı Almak Üzere Presin İçine Eğilen Operatör Işık Perdesini Kesip Geri Çekildiğinde Pres Otomatik Olarak Devreye Girmez ancak Operatör Basılacak Parçayı Yerleştirmek Üzere Tekrar Presin Içerisine doğru Eğilirken Işık Perdesini İkinci Kez Kesip Geri Çekildiğinde “IŞIK BARİYERİ KORUMA FONKSİYONUNA GEÇER ve SİSTEM OTOMATİK OLARAK DEVREYE GİRER.” Çift Kesme Fonksiyonu seçildiğinde, tek kesme(single break initiation) sonrası başlatma hiçbir olay veya harekette mümkün olmamalıdır. |
| Dual Channel | Çift Kanal ; Çift kanallı bir encoder iki Artımsal çıkış üretir.Bu iki çıkışın aralarında 90 derece faz farkı bulunur.Tipik olarak Kanal A ve Kanal B olarak tanımlanırlar. |
| Dual Channel Property | Çift Kanal Özelliği; Fazlalık (Redundancy) Kontrol Devresi (Control Unit) |
| Emergency-Stop Button | Acil Durdurma Butonu |
| Emergency-Stop Equipment | Acil Durdurma Donanımları Acil durdurma Donanımları , Acil bir durumda çalışan koruyucu Donanımlardır . Bu EN 60204-1 ve EN 418’de açıklanmıştır. Her makine, tam bir durdurma güvenliğinin sağlanması amacıyla bir kontrol ile uygun hale getirilmelidir. Karmaşık bir makinede, her çalışma istasyonu bir acil durdurma tertibatı ile uygun hale getirilmeli bu sayede hareketli parçaların tümü veya bir kısmı güvenli hale getirilmelidir. Makine karmaşık hareketlere sahipse veya yüksek atalet durumu söz konusu ise, makinenin durdurma fonksiyonu zarara neden olmamalı veya zararlı bir duruma sebebiyet vermemelidir. Bu anlamda makinenin hangi koşulda güvenli bir duruma getirildiği hayati önem taşımaktadır. Makinenin çalıştırıcılarına (actuators) giden enerji beslemesi durdurma gerçekleştiğinde kesilmelidir. EN 60204-1’in 9’uncu bölümünde Stop fonksiyonları şöyle kategorize etmiştir: Stop 0: Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün aniden kesilmesi suretiyle makinenin durdurulması. ( Kontrolsüz Durdurma. Bkz. Madde 3.59 , EN 60204 – 1) Gücün kesilmesi , bağlantısı sabit iletkenle yapılmış elektro-mekanik araçların kullanılması ile sağlanır. Buna ek olarak Durdurma fonksiyonu Yazılıma (software) veya elektronik mantığa (Electronic Logic) bağlı olmamalıdır. Kategori 0 kontrolsüz bir durdurmadır ve güç kesilmesinin, hızlı ve güvenli bir durdurmayı sağlamada yeterli olmasını amaçlamıştır. Stop 1: Önce durdurmanın gerçekleştirilip daha sonra Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün kesildiği kontrollü bir durdurma şeklidir ( Bkz. Madde 3.12 ,EN 60204 – 1 ) Kategori 1 durdurma fonksiyonu kullanıldığında gücün nihai kesilmesi elektro-mekanik anahtarlama tertibatınca sağlanmalıdır. Stop 2: Makine hareketini sağlayan mekanizmalar için sağlanan gücün kontrollü bir şekilde kesilerek hareketin durdurulmasıdır . Gerçekte, bütün makineler bir stop 0 durdurma fonksiyonu ile donatılmalıdır, fakat Güvenlikin veya fonksiyonel gereksinimlerin gerektirdiği durumlarda, stop 1 veya 2 sağlanmalıdır. Stop 0 ve 1 kategorileri, diğer bütün makine fonksiyonlarına göre önceliğe sahiptir . Yukarıdaki tanımlamalar genel bir özellik taşımaktadır ve endüstriyel makinelerin çoğunluğunda kullanılmaktadır. Temel olarak , Kompleks işlemler ve Petro-Kimya Donanımlarında ; elektronik ve yazılım kullanımına izin verildiğinde bazı istisnalar vardır , ancak bu sistemler PES-Programlanabilir Elektronik Sistemler ’e uygunluk göstermelidir. Bu Güvenlik uygulamalarında , ortak hata sebeplerine karşı koruma oluşturma amacıyla farklı ve çeşitli çipler ile farklı yazılım stratejileri kullanılması anlamına gelmektedir. Hata sebepleri ne kadar kayda değer ve önemli ise daha fazla çeşitlilik ve fazlalığa ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin bazı kritik nükleer sistemler 6. seviyeye kadar fazlalık seviyesine gereksinim duymaktadır. |
| Emergency-Stop Function | Acil Durdurma Fonksiyonu Bu fonksiyonun, henüz başlamakta olan veya mevcut tehlikelerin, insanlara, makinelere veya iş malzemelerine zarar gelmesini önlemesi veya azaltması gerekir. Belli Başlı Tehlikeler şunlardır: Fonksiyonel düzensizlikler, makine arızaları, işlenmekte olan malzemenin beklenmedik özellikleri, ve insan hataları. |
| Emergency-Stop Method of Operation | Acil-Durdurmanın İşleyiş Metodu Acil durdurma fonksiyonu, personelin tek bir hareketliyle tetiklenir. EN 954-1’e göre, bu fonksiyon her zaman hazır ve işler durumda olmalıdır. Makinenin Çalıştırma Modu (Manuel, Otomatik, Yarı Otomatik vb.) burada hesaba katılmamaktadır. |
| Enabling Current Path (Safety Contact) | Çalıştırmayı Mümkün Kılma Akım Yolu; (Güvenlik Kontağı) Çalıştırmayı Mümkün kılma Akım Yolu, Güvenliğe yönelik bir çıkış sinyalini üretmek için kullanılır. Çalıştırmayı Mümkün kılma Akım Yolları, normalde açık kontaklar olarak dizayn edilmiştir. Çalıştırmayı Mümkün kılma Akım Yolları, Alarm amacı için de kullanılabilir. |
| Enabling Switch | Çalıştırmayı Mümkün Kılan Anahtar |
| Encoder (shaft type) | Şaft tipi encoder ; Bir encoder ; mekanik bir hareketi (pozisyon,hız,hızlanma,yön vb.) elektrik sinyallerine dönüştüren elektro mekanik bir cihazdır. |
| ENKODER | Sinyal Üretici ; bir encoder mekanik bir hareketi (pozisyon, hız, hızlanma, yön, vb.) elektrik sinyallerine dönüştüren elektromekanik bir cihazdır. |
| Equipment | Donanım , Ekipman |
| Expansion Unit | Genişletme Ünitesi ; Bir genişleme ünitesi, kontak sayısını arttırmak veya kapanmayı geciktirmek için yalnızca bir temel ünite ile birlikte kullanılabilen güvenlik ile ilgili bir anahtarlama tertibatıdır. |
| Fail-safe | Hata güvenliği ; (Herhangi bir hata durumunda veya bozulma olayında güvenli konuma geçebilme). Bu terim; bir hata durumunda Güvenlik ile ilgili Anahtarlama tertibatının güvenlik konumunda kalma yeteneğini (Hata-güvenlikli) veya direkt olarak başka bir güvenlik konumuna geçme kabiliyetini ( Hata durumunda deterministik davranış) tanımlamaktadır. Hata analizi genellikle Tek Hata Güvenliği gerektirir. Bu; eğer tek bir hata bile meydana gelse, kararlaştırılmış güvenlik fonksiyonu sağlanmalıdır anlamına gelir. Eş zamanlı iki bağımsız hatanın oluşumu varsayılmaz , eğer böyle bir risk varsa , kontrol çevrimleri yukarıda belirtilen varsayıma uygun olmalıdır.Hatanın etkisi/sonucu sistemin davranışları engellenmemelidir. |
| Fault | Hata , Arıza |
| Feedback Control Loop | Geri Besleme Kontrol Çevrimi Geri Besleme Kontrol Çevrimi, kontak çoğaltma için amaçlanmış ve pozitif olarak tahrik edilen kontakları olan seri bağlı röleleri veya kontaktörleri denetlemede kullanılır. Denetlenmekte olan rölelerin seri bağlı, normalde kapalı kontakları (→ Geri Besleme Kontağı ) Güvenlikle ilgili anahtarlama tertibatının geri besleme Kontrol Çevrimine entegre edilmiştir. Eğer Çalıştırmayı Mümkün Kılma Akım Yolundaki kontaklardan biri kaynayacak olursa, geri besleme kontağı açık kalacağı için, Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatı artık tekrar aktive edilemez. Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatı, ancak Geri Besleme Kontrol Çevrimi kapandığında devreye alınabilir. |
| Forced Contact | Cebri Kontaklar Pozitif Kılavuzlanmış Kontaklar |
| Frequency Response | Frekans Tepkisi; Bir Artımsal tip encoder’de, çıkış sinyali için mümkün olabilecek maximum frekans değerini belirtir. ( Hz. ) |
| FSD (Final Stop Device) | Nihai Durdurma Donanımı CFPD (Temassız Çalışan Koruyucu Tertibat ) nin Çıkış anahtarlama elemanı olan OSSD ünitesi kapalı (OFF) konuma geçtiğinde tetiklenen ve Makineyi Durduran Anahtarlama Donanımıdır. |
| Function Test | Fonksiyon Testi (Çalışma Durumunun Kontrolü) Fonksiyon testi; kontrol sistemi tarafından Otomatik olarak veya işletme sırasında ve sabit zaman aralıklarında denetleme yapmak veya test etmek sureti ile Manuel olarak, veya gerektiğinde bunların bir kombinasyonu halinde yapılabilir(EN 60204-1 , P.9.4.2.4). |
| Gray Code | Gray Kodlama; Her ölçüm aşamasında, aynı anda tek bir data bitinin değiştiği özel bir binary kodlama tipidir. Bu kodlama çeşidi, mutlak encoderlarda kullanılır. Örneğin. 360 gray kodlamanın pozisyonu 0……. 0 0000 0000 1……. 0 0000 0001 2……. 0 0000 0011 3……. 0 0000 0010 ….. 358… 1 1101 0101 359… 1 1101 0100 0…… 0 0000 0000 Gray kodunun özelliği, bir pozisyondan diğerine tek bir bit’i değiştirmesidir. 0›1 , 1bit değiştirir ; 1›2 ,1 bit değiştirir; 3 ›4 , 1 bit değiştirir ….. 358› 359 ,1 bit değiştirir; 359› 0, 5 bit değiştirir. Gri kodunun her zaman 1 bit değiştirmesi için, kod 76-435 arasında kullanılır. |
| Gray Excess | Gray Excess Kodlama; Tipik tek aşamalı gray kod, 2 tabanının kuvveti olarak tanımlanabilecek çözünürlükler için geçerlidir. Diğer çözünürlükler için (örn. 360) gray kod kombinasyonlarının aralığı, eş merkezli budama ile belirlenir. Bu aralık 0’dan başlama , fakat belirlenmiş bir değer tarafından kaydırılır. Bu kaydırmanın limitleri aşağıdaki formülle bulunur; 1º Integral Gray - shifted gray max D ilk = 2 1º Integral Gray: Bilginin istenen max. değerinin hemen üstündeki ,2’nin kuvveti şeklinde ifade edilen standart gray code değerini belirtir.Örneğin; bu değer 360 için, 512; 1600 için 2048’dir. MAX shifted gray: İstenen kaydırılmış koddaki, bilginin maksimum değerini belirtir. D ilk: Kaydırılmış gray kodun başlangıç sayım değerini belirtir. Örneğin; bu değer 360 için 76, 1600 için 224’dür. D son: Kaydırılmış gray kodun son sayım değerini belirtir. Bu değer aşağıdaki formülle hesaplanır: D son = MAX shifted gray + D ilk – 1 Örneğin; bu değer 360 için 435, 1600 için 1823’dür. 76 0 0110 1010 77 0 0110 1011 …………………. …………………. 434 1 0110 1011 435 1 0110 1010 77 0 0110 1010 435à 76 1 bit değiştirir |
| Ground Fault Detection | Toprak Hatası Tespiti Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatının toprak arızalarını Anında veya Kendi Kendini Kontrol Çevrimi sırasında Tespit etme yeteneğidir. Tertibat; arızanın Tespit edilmesinden sonra Güvenlik Konumuna geçer. |
| Harmonik distortion | Harmonik distorsiyon ; Sinüzoidal dalga çıkışlı encoderler için sinyal kalitesinin ölçüsüdür (%). Analog sinyallerin içeriğindeki harmonikleri tanımlar. Bu değerin düşük olması sinyalin daha iyi olması anlamına gelir. |
| Hold-Shut Device | Kapalı Tutma Tertibatı (Kapalı Tutma) EN 1088’e göre, bir Kapalı Tutma Tertibatının amacı, Sökülüp/Takılabilen koruyucu bir ekipmanı kapalı pozisyonunda tutmaktır. Ayrıca, bu tertibat kontrol sistemine, koruyucu ekipman kapatılıp kapalı durumda tutulmadıkça (Kapalı Tutma Tertibatı Aktif) ve Sökülüp/Takılabilen koruyucu ekipman yaralanma riski ortadan kalkıncaya kadar kapalı kalmadıkça makineyi çalıştırmayacak şekilde bağlanmaktadır. |
| Hollow Shaft | Delik milli ; encoderlerde (sinyal üreticiler) boydan boya delik milli tipler için kullanılan isim. |
| Incremental Encoder | Artımsal Encoder ; mekanik harekete bağlı olarak bir dizi periyodik sinyal üreten cihazdır. Peşpeşe gelen çevrimlerin (sinyallerin) sayısı, hareketin çözülebilir mekanik artımlarına tekabül eder. |
| Index Reference | Indeks Referansı ; Benzersiz bir pozisyonda veya merkez , yuva , sıfır veya reset noktası gibi bir veya daha fazla pozisyonda tek bir çevrim (sinyal) üreten özel bir hat tarafından oluşturulan ayrı bir çıkıştır. Bazen işaretleyici bir akım olarak tanımlanır. |
| Installation | Kurulum |
| Interface | Arayüz |
| Interlock Devices | Kilitleme Tertibatları EN 1088’e göre, bir kilitleme tertibatı, mekanik, elektrikli veya diğer tipte bir tertibat olup amacı bir makine elemanının belirli şartlar altında çalışmasını önlemektir (genellikle Güvenlik Kapakları vb. ayırıcı koruma tertibatları kapalı olmadığı sürece). |
| IP 65 | Koruma Sınıfı : Toza karşı tam koruma.Her yönden düşük basınçlı su sıçramasına karşı korumalı. Sınırlı miktarda kire müsaade edilmektedir. |
| Keyway | Kama Oyuğu |
| LATCH (input) | Latch girişi ; Bilgilerin okunmadan önce dondurulması için kullanılan kontrol girişidir.LATCH girişi 0VDC’ye bağlandığında, çıkışlar “dondurulur” ve bu şekilde, kontroller, değişken olmayan şartlarda yapılabilmektedir.Giriş açık bırakıldığında (0VDC’ye bağlı değilken), çıkışların devamlı güncellenmesi durumu söz konusudur. |
| Light Barrier | Işık Bariyeri |
| Line Driver | Hat sürücüsü ; Elektriksel olarak gürültülü ortamlarda veya uzun iletim hatlarında bir hat alıcısı ile kullanıldığında hatasız çıkış sinyalleri sağlayan bir devredir. |
| Magnetic Switch | Manyetik Anahtar |
| Measuring Wheel | Ölçü tekerliği; Şaft encoder’e monte edilen , lineer hareketi döner harekete çeviren bir tekerlektir. |
| Misalignment | Hizasızlık |
| Monitoring | Denetleme |
| Multi-turn shaft encoder | Çok turlu şaft Encoder ; Şaftın açısal pozisyonu ile birlikte aynı zamanda şaftın dönüş sayısını da belirten çıkışları olan Mutlak Tip şaft encoderdir. |
| Muting | Şöntleme (Geçici Olarak Devre Dışı Bırakma); Geçici olarak Devre Dışı Bırakma ( Şöntleme ) fonksiyonu (EN 91946-1’den); Kişileri ve nesneleri birbirinden ayırt edebilmek için, ilave sensör donanımı ile Güvenlik fonksiyonunun sınırlı bir süre için Otomatik bir şöntlenmesidir. Örneğin: Paletleme Sistemlerinde; Palet, Tehlikeli Paletleme Bölgesine Girerken yada Çıkarken Sistemin Durmaması İçin, Kontrol Ünitesine Bağlı 2 yada 3 Fotosel yada Switch’in Bu Geçiş Esnasında Aktif Hale Getirilerek Bu Geçiş Süresi Boyunca Işık Bariyerinin Koruma Fonksiyonunun Devre Dışı Bırakılması Gerekir. Koruma cihazlarındaki Muting özelliği, güvenliğin kurulumunda bir problemi ortaya çıkartmaktadır. Örneğin, EN 415-4 (Paletizörler ve depaletizörler) paletize yüklerin tamamen ve otomatik olarak makine tarafından yönlendirildiği paketleme makineleri ile ilgilidir. Normal çalışma koşulları altında iç bölgenin hem girişinde hem de çıkışında bir risk söz konusudur. Koruma Cihazı ( Örnek.Işık Bariyeri ) paletin geçtiği anda devre dışı bırakılmalıdır (muting), fakat aynı zamanda bir operatöründe varlığı tespit edilebilmelidir. Bu sebeple muting sistemi palet ve operatör arasında bir ayrım yapabilmelidir. EN 415-4 ‘e göre tanımlanan muting koşulları aşağıdaki verilmiştir: -Muting işlemi ; çalıştırma çevrimi esnasında yüklü palet tehlikeli bölgeye girişi engellediğinde oluşmalıdır. -Muting otomatik olmalıdır. -Muting tek bir elektrik sinyaline bağlı olmamalıdır. -Muting tamamıyle yazılım (software) sinyallerine bağlı olmamalıdır. -Eğer muting sinyalleri geçersiz bir kombinasyonun parçası olarak oluşuyorsa (Örn.Sinyallerin Geliş Sıralaması farklı ise), sinyaller bir muting durumuna izin vermemelidir , ya da makinenin kilitlenmesini sağlamaları gerekmektedir. -Muting durumu, palet algılama bölgesini geçer geçmez deaktive edilmelidir (Ortadan Kaldırılmalıdır). |
| Muting Sensors | Şöntleme (Geçici Olarak Devre dışı Bırakma) Sensörleri |
| Negative Going Pulse | Negatife çeken Sinyal; Aktive edildiğinde sinyal düşük seviyeye doğru (mantıksal 0) veya negatife çeker.Sinyalin negatife gitmesinin anlamını ; sinyal toprağı veya referansın seviyesi ile ilişkilidir.Bu ifadeler sadece pozitif mantık içindir.Tüm şaft tipi encoderlar pozitif mantık üzerine kurulmuştur. |
| Negative Opening (Free Opening) | Negatif Açılma (Serbest Açılma) EN 292-2 konu 3.5 göre Negatif Açılma; Kontakları Birbirine Mekanik Olarak Bağlayan Elastik Olmayan(sert) Parçaya uygulanan kuvvet ortadan kalktığı zaman, bunun direkt sonucu olarak, Anahtarlama Cihazının Hareketli Parçalarının(Kontakların) sabit parçalarından bir kuvvet olmaksızın serbest bir halde (bir yay, etkisi, yerçekimi kuvveti vs.) ayrılması(kontak açılması) olayıdır. Burada elastik olmayan parçaya uygulanan kuvvet ortadan kalktığı zaman, Normalde Kapalı (NC) kontaklar yay etkisi veya yerçekimi kuvveti gibi kuvvetler halen etkiliyse açılır. |
| Noise | Gürültü ; AC. güç hattı,motorlar,jeneratörler,transformatörler,florasan lambalar,CRT ekranlar,bilgisayarlar,radyo vericileri vb. gibi dışsal bir kaynaklardan oluşan istenmeyen , zararlı elektrik sinyalleridir. |
| NPN input/output | NPN giriş/çıkış ; Transistör giriş/çıkış devresi bir NPN transistörden oluşmuştur ve bu yüzden negatif anahtarlamalıdır. |
| OD (Outside Diameter) | Dış Çap |
| Open Collector Output | Açık kollektör Çıkışı ; Sinyal direkt olarak çıkış transistörünün kollektöründen çıkartıldığı zaman ,Pull-up direnci kullanılmaz.Bu mekanik bir switch’in toprak devresini kapatmasının elektronik eşdeğeridir. |
| OSSD | OSSD ; Çıkış anahtarlama elemanı OSSD; CFPD(Temassız Çalışan Koruyucu Tertibat)nin, Işık bariyeri veya denetleme tertibatı cevap verdiğinde(örneğin ışık bariyeri kesildiğinde) makineyi OFF durumuna geçiren bölümüdür. |
| Output | Çıkış |
| Parity ( output ) | Parite ; Data transferi sırasında hata tespiti için kullanılan kontrol bitidir. |
| Phase | Faz ; İki encoder çıkışı arasındaki yer değiştirmenin elektriksel derecesidir. Tipik olarak quadrature encoderlerde bu değer aynı frekans ve dolga formunda 90˚dir. |
| PLC (Programmable Logic Controller) | PLC (Programlanabilir Lojik Kontrolör) |
| PNP input/output | PNP giriş/çıkış ; Transistör giriş/çıkış devresi bir PNP transistörden oluşmuştur ve bu yüzden pozitif anahtarlamalıdır. |
| Position Error | Pozisyon Hatası ; Pozisyon hatası;Teorik olarak doğru şaft pozisyonu ve onun Encoder sinyal sayıcısı tarafından gösterilen pozisyonu arasındaki farktır. |
| Position Monitoring | Pozisyon Denetleme ; Koruyucu Tesisatların (Örn. Güvenlik kapısı) pozisyonunu, uygun Sinyal Vericiler ve Güvenlik ile ilgili Anahtarlama Tertibatları vasıtası ile denetlemektir. |
| Position Switch | Pozisyon Anahtarı |
| Positive Going Pulse | Pozitife çeken Sinyal ; Düşük seviye yada mantıksal Sıfır (0) durumunda hareketsiz konumdadır.Aktive edildiği zaman Yüksek seviyeye yada mantıksal Bir’e (1) gider.Bu Pozitife çeken yönde bir geçiştir. |
| Positive Opening (Forced Opening) | Pozitif Açılma (Cebri Açılma) DIN EN 60204-1’e göre Pozitif Açılma; Kontakları Birbirine Mekanik Olarak Bağlayan Elastik Olmayan(sert) Parçaya bir kuvvet uygulandığı zaman oluşan sabit/değişmeyen hareketin direkt sonucu olarak, Anahtarlama Cihazının Hareketli Parçalarının(Kontakların) sabit parçalarından ayrılması(kontak açılması) olayıdır. Burada elastik olmayan parçanın hareketi, kaçınılmaz olarak Normalde Kapalı (NC) kontakları açar. Makinelerin elektrikli ekipmanı için, Normalde Kapalı(NC) kontakların bütün Güvenlik devrelerinde güvenilir şekilde açılmalarının gerekli olduğu özelikle şart koşulur. IEC 947-5-1-3’e göre, pozitif açılma, bir devre diyagramında ( §§ ) sembolü ile gösterilir(personel koruma fonksiyonu). |
| Positively Driven Contacts(Forced Contacts) | Pozitif Kılavuzlanmış Kontaklar (Cebri Kontaklar) Kontaklar, normalde kapalı bir kontakla normalde açık bir kontak aynı anda kapanmaları asla mümkün olmayacak bir şekilde birbirlerine mekanik olarak bağlandıklarında , pozitif tahrik mevcuttur. NC Kontaklar açılmadan , NO Kontaklar Kapanmamalıdır. Pozitif Tahrik için; Tüm hizmet ömrü boyunca, arıza şartları altında bile (kontak kaynaması vb.), kontak aralığının minimum 0.5mm. olması sağlanmalıdır. |
| Preset | Yeniden Kurma (input) ; Programlanabilir Mutlak Encoderler içindir.Saymayı başlamak için belirli bir pozisyon seçin. Programlanmış sayısal değer çıkış değeri olarak kabul edilmiştir.(Çıkış Değeri = Preset Değeri) |
| Proximity Switch | Yaklaşım Anahtarı |
| Pull-up Resistor | Pull-up Direnci; Bu direnç Encoderin içine,çıkış transistörünün kollektörü ile pozitif gerilim arasına bağlandığında pull-up devresi ortaya çıkar. Bu devre sinyal çıkışı olarak da bilinir. |
| Pulses Per Revolution | Dönüş Başına Sinyal Sayısı ; Encoder şaftının bir dönüşünde üretilen sinyallerin sayısıdır. |
| Push-Pull Output | Push pull çıkışı ; Hem akım üreten hemde akım tüketen çıkış devresi. Bu tip çıkış konfigürasyonu önceki elektronik yapılara göre performansı daha çok arttırmak için kullanılır. Aslında NPN veya PNP elektroniğinin temel sınırlamaları, transistore göre çok yüksek empedans gösteren direnç kullanımından kaynaklanmaktadır. Bu olumsuzlukların üstesinden gelmek için, push-pull tip elektronikte, çıkışın pozitif veya sıfıra doğru değişimlerinde düşük empedans olması için tamamlayıcı diğer bir transistor kullanılır. Bu çözüm frekans performansını arttırır; böylece sinyalin uzun mesafelere taşınmasın ve yüksek hızlarda optimum veri iletimine olanak sağlanır. Push-pull elektroniği herhangi bir durumda NPN veya PNP alıcılara da sorunsuzca uygulanabilir. |
| Quadrature | Quadrature ; Aralarındaki faz farkı π/2 (90º) iken, aynı frekans ve dalga formuna sahip iki periyodik nicelik Quadrature olarak tanımlanır. Onlar bu nedenle Periyodun bir çeyreğinde farklılaşırlar ve bir dalga Tepe değerine ulaşırken diğeri sıfırdan geçer. |
| Radial | Yanal |
| Radial Load | Radyal Yük; Dönüş eksenine dik olarak Encoder şaftının belli bir noktasına uygulanan güçtür. Not: Cantilever effect ‘e bağlı olarak gücün şaftın hangi noktasına uygulandığının not edilmesi önemlidir. |
| Radial Load (maximum) | Maksimum Radyal Yük ; Encoderin çalışma ömründe veya performansında azalmaya neden olmayacak şekilde şafta dik olarak uygulanabilecek olan maksimum yük miktarıdır. |
| Redundancy | Fazlalık Fazlalık; basit olarak bir makinenin çalışmasına yetecek birimlerden daha fazlasına sahip olması durumunu ifade etmektedir. Örneğin bir teçhizatı bir tanesi yetecek iken iki PLC ile kontrol etmek. İki farklı fazlalık tipi mevcuttur; Homojen (Redundancy) ve Çeşitli (Diversity) Tip Fazlalık. Homojen Fazlalık(Redundancy); Fazlalığı sağlamak için özdeş metotlar kullanmaktadır. Örneğin, bir teçhizatın kontrolünde %100 özdeş olan iki veya daha fazla sistem kullanmak (iki kanallı kurulum). Çeşitli Fazlalık(Diversity); Fazlalığı sağlamak için farklı metotlar kullanmaktadır. Örneğin, bir teçhizatın kontrolünde iki veya daha fazla farklı sistem kullanılması gibi (örneğin mikro işlemciler). Çeşitli fazlalık sistematik hataları tespit edebilme avantajına sahiptir. |
| Reset | Sifirlama(input);Encoder’ın pozisyonunu 0’a getirir. Örneğin; Encoder pozisyonu 256,257,258 RESET 0 Pozisyon 1,2,3….. |
| Reset Push-button | Reset (Kurma) Butonu |
| Reset Push-button Monitoring | Reset (Kurma) Butonunun Denetlenmesi Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama tertibatı ancak, Reset Push-buttonuna bir anlık basılıp bırakıldığında, aktif hale gelir. Böylece aşağıdaki durumlarda sistemin çalışması engellenmiş olur; Reset Button Devresindeki Bir Kısa-Devre olması, Daha önceden Basılmış (Aktive edilmiş ) bir Acil Durdurma Butonunun Kaldırılması (Deaktive Edilmesi) suretiyle Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatının devreye girmesi |
| Resolution | Çözünürlük ; Encoderlerde diski üzerindeki artım sayısıdır. Artımsal Tip(incremental) encoderlerde çözünürlük bir turdaki sinyal sayısını tanımlar.Işık bariyerlerinde ise çözünürlük, ışınlar arası mesafeyi ifade etmektedir. |
| Restart Inhibiting Circuit | Yeniden Başlatmayı Önleme Devresi; Bir yeniden başlatmayı önleme devresi, bir Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatının kapatıldıktan sonra tekrar çalışır hale gelmesini önler. Yeniden başlamayı önleme devresi, yalnızca harici bir komut ile (Örneğin Reset Push-Buttonu) iptal edilir. |
| Risk Evaluation | Risk Değerlendirmesi EN 292 – 1 ve EN 1050 deki açıklayıcı bilgileri izleyerek, makinenin değişik modlarda çalışması sırasında ve makinenin bütün basamak anlarında gözlenen tehlikeleri tanımlayınız. Bu tehlikelerden dolayı kaynaklanabilecek riskleri tayin ediniz ve bu uygulamaya ilişkin EN 292 – 1 ve EN 1050’ye göre riskin azaltılması için uygulanması gerekenleri saptayınız. Risk tayinini sağlamadaki bir çok tekniğin ortak özellikleri şunlardır: 1.Makinenin limitlerini belirleyin: Makinenin kullanımındaki amacı belirleyin, performans limitleri,boşluk gereksinimleri ,makine hareketlerinin kapsamı,kurulum için gerekli olan boşluk ve Makine ömrünün öngörülebilir zaman limitleri veya gerekli ise bazı parçaların kullanımını tayin edin ( Maske , aletler veya kontrol Donanımları ) 2.Tehlikeleri tanımlayarak riskleri tayin edin: Bu durum makinenin ömrü boyunca bütün safhalarda düşünülmesi gereken bir durumdur , üretimde,taşımada,kurulumda ,normal kullanımda,öngörülebilir yanlış kullanımda, parçaları sökme veya imha etmede. Tekrar,yaralanmanın derecesi ve oluşma ihtimali bu noktalarda tekrar tayin edilmelidir. 3.Tehlike ve riski olabildiğince aza indirgeyin ve riskleri ortadan kaldırın: Bu duruma hızı ve gücü azaltan kapanların alınması ve iyi bir ergonominin hatasızlık prensiplerine bağlı olarak sağlanması yoluyla ulaşılır. 4.Güvenlik korumalarında artakalan risk karşısında tasarım: Tehlikelerin makine dışında tutulamayacağı yerlerde güvenlik korumaları makinenin içinde tutulmalıdır. Bunlar içten kilitli korumalar,ışık perdeleri ,güvenlik paspası ,çift el kontrolleri , tetikleme tertibatı vs. olabilir. 5.Kullanıcıyı artakalan risk konusunda bilgilendirin ve uyarın: Çalıştırıcı ,kurucu ve bakım elemanları için bu; işaretler,semboller (görsel ve işitsel)halinde olabilir. 6.Diğer önlemleri düşünün: Bu seviyede,tasarımcı,tüm personeli göz önüne alarak ek gereksinimler veya gereklilikleri karşılayacak şekilde karar vermelidir. |
| RS 422 | RS 422 ; tek yönlü ,noktadan noktaya bağlantılar için standardize arayüz. |
| RS 422/485 | RS 422/485 ; EIA standartlarına uygun olarak seri veri transferi için arayüzler. |
| RS 485 | RS 485; RS 422 gibi fakat çift yönlü Bus veri yolu arayüzü. |
| Safety | Güvenlik |
| Safety Bumper | Güvenlik Tamponu |
| Safety Edge | Güvenlik Kenarlığı |
| Safety Gate Monitor | Güvenlik Kapakları Denetleme Ünitesi Bir Güvenlik Kapakları Denetleme Ünitesi; ayırma işlemi yapan koruyucu bir elamandaki pozisyon anahtarlarının durumunu denetler. Eğer bu Güvenlik Kapağı kapalı ise, Denetleme Ünitesi, Güvenliğe yönelik bir çıkış sinyali üretir. Dolayısı ile Güvenlik Kapakları Denetleme Ünitesi, Kilitleme Donanımının bir parçasıdır. Bu üniteler, Güvenlik kapıları devrelerinin ve bunların anahtarlarının güvenliğini sağlamaktadır. Güvenlik kapılarının açılış ve kapanışlarını gösteren iki sınır anahtarının (Limit Switch) hareketlerini kontrol etmektedirler. Bu üniteler, EN 60204 – 1 ve IEC 204 – 1 in gereklerini karşılamaktadır. |
| Safety Light Barrier (SLB) | Güvenlik Işık Bariyeri Bir kural olarak, Güvenlik gerektiren alanlarda tek yollu ışık bariyerleri ( Alıcı-Verici Tip )kullanılır. Reflektörlü Tip Işık Bariyerlerinin Kullanılması Gereken uygulamalarda, Reflektörlü Tip Işık Bariyerlerinin, Reflektör için Hata-Güvenlikli Mesafe Denetleyicisine sahip olmaları gerekmektedir. Güvenlik Işık Bariyerleri gerektiğinde; Besleme Geriliminin Kesilmesi veya İlave edilmiş bir test girişinin aktif hale getirilmesi suretiyle test edilebilirler. Işık Bariyerlerinin EN 954-1’e uyumlu güvenlik kategorileri Aşağıdadır: Kategori 2: Kontroller arasında güvenlik fonksiyonu kaybolabilir. Hatalar dışsal test esnasında tespit edilir. Oluşan hata ve bir sonraki test süreci arasındaki zamanda kaza riski vardır. Kategori 3: Sahip olduğu Tek hata Toleransı , güvenlik fonksiyonunun durdurma işleminde bir çıkış sinyali olarak halen üretilmesini sağlamaktadır.(örneğin koruma alanına bir el girdiği zaman). Hem içsel bir kontrol ile hem de korunan bölgeye elin girmesi ile hata tespit edilir. Hataların birikimi güvenlik fonksiyonunda kayıplara neden olabilir. Sistem ;tek hatanın parçaların güvenlik fonksiyonunda eksikliğe yol açmayacağı şekilde tasarlanmalıdır. Kategori 4 : Tek hata durumunda halen güvenlik fonksiyonunu sağlamaktadır.Güvenlik fonksiyonu; Kategori 3’e ek olarak hata birikimi durumunda da sağlanmaktadır.İçsel testler güvenlik cihazının cevap verme zamanı içerisine yapılıyor olmalıdır. Tek hata hemen güvenlik fonksiyonu talebinde veya bir dahaki güvenlik fonksiyonu talebinin hemen öncesinde tespit edilir. Tespit mümkün değil ise hataların birikimi güvenlik fonksiyonunda kayba neden olmamalıdır. Işık perdesi Gereksinimleri: Bir güç presinde ışık perdesi kullanımı verimlilik ve işçi yorgunluğunun azaltılmasında kayda değer yararlar sağlamaktadır. Bununla birlikte,bu cihazlar için belirli gereksinimlerin karşılanması aşağıdaki belirleyici özelliklere bağlı olarak sağlanmalıdır: -Işık perdesi EN 61496-1 ‘e göre tip 4 (kategori 4) bir cihaz olmalıdır. -Tehlike alanına geçiş sadece ışık perdesinin tespit bölgesinden yapılabilmelidir. -Işık perdesi ve makine arasında durmak mümkün olmamalıdır. -Tehlikeye sebebiyet verebilecek bir hareketi başlatmak vücudun herhangi bir parçası ışık perdesine kesiyorsa mümkün olmamalıdır. -Sistem için Kullanılacak olan Reset Butonu tehlikeli bölgenin net olarak görülebileceği bir yere yerleştirilmelidir. Eğer ışık perdesi bir makinenin başlatılmasında kullanılıyorsa aşağıdaki ilave gereksinimler de karşılanmalıdır: -Pres tablasının yüksekliği işçinin yere bastığı seviyenin en az 750 mm yukarısında olmalıdır. -Işık perdesine gerilim verildiğinde veya herhangi bir kesilme sonucu tekrar gerilim gelmesi halinde ışık perdesi ile makinenin başlatılması başlatma kilitlemesi Resetlenmeden mümkün olmamalıdır. -Işık perdesi tehlikeye sebebiyet verebilecek hareket esnasında bir kez aktive edildiğinde makinenin başlatılması yeniden başlatma kilitlemesi Resetlenmeden mümkün olmamalıdır. -Makinenin peş peşe çalıştırılması işlemi sadece limitli bir zaman dilimi içerisinde mümkün olmalıdır. -Çift kesme durumu (Double Break Initiation) seçildiğinde,tek kesme(Single Break Initiation) sonrası başlatma komutu hiçbir olay veya harekette mümkün olmamalıdır. -Eğer yukarıda bahsedilen limitli zaman süreci aşılırsa makinanın ileriki safhalarda başlatılması yeniden başlatma kilitlemesi Resetlenmeden mümkün olmamalıdır. -Başlatma modu tekrar değiştirildiğinde, makinenin yeniden çalışması yeniden başlatma kitlemesi resetlenmeden mümkün olmamalıdır. |
| Safety Light Grid - Safety Light Curtain | Güvenlik Işık Çiti, Güvenlik Işık Perdesi |
| Safety Mat | Güvenlik Paspası |
| Safety Measures | Güvenlik Tedbirleri |
| Safety Regulations | Güvenlik Yönetmelikleri (Kuralları) |
| Safety Relay | Güvenlik Rölesi |
| Safety switching device | Emniyetle ilgili Anahtarlama Tertibatı |
| Sampling frequency | Örnekleme frekansı ; Saniyedeki sinyal periyotlarının sayısıdır.Maximum örnekleme frekansı artımsal ölçüm sistemlerinin hızını sınırlandırır. |
| Self Checking | Kendi Kendini Kontrol Kendi Kendini Kontrol, EN 954-1’e göre Güvenlik Kategorisi 4 ’ü tanımlayan bir terimdir. |
| Semiconductor Switches | Yarı İletken Anahtarlar Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatı, yarı iletken çıkışlı Bir Sinyal Verici tarafından tetiklenebilir. Güvenli ve sorunsuz bir işletme sağlamak için, bu sinyal vericilerin yarı iletken çıkışlarının elektriksel özelliklerinin (gerilim düşüşü, artık akım vb.) de dikkate alınması gerekir. |
| Semi-Hollow Shaft | Yarı-Delik Mili; encoderlerde (sinyal üreticiler) boydan boya değil de belli bir yere kadar delik milli tipler için kullanılan isim |
| Sense | Sensör; Sensör hatları( Sense VCC ve Sense GND) ; besleme akımı ve kablo direncine bağlı olarak gerilim düşümü ile kalitesinin bozulmaması için encoder geriliminin kontrolunu sağlar. |
| Sensor | Sensör; Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatına çeşitli sensörler bağlanabilir. |
| Separating Protective Equipment ( Installation ) | Ayırıcı Koruyucu Donanım (Tesisat); Koruyucu Donanım veya Ayırıcı Koruyucu Donanım, makinenin, özellikle tehlikelere karşı koruma sağlamak için fiziksel bir engelleme devresi olarak kullanılan kısmıdır. Yapısına bağlı olarak bu koruyucu, bir çit, koruyucu bir kapı ,bir mahfaza, bir kapak, örtü, parmaklık, kalkan vb. olabilir. |
| Set Screw Type | Setuskurlu Tip ; kaplinleri mile sabitlemek için kullanılan bir bağlantı şekli, mile basmalı tip |
| Sign Bit | İşaret Biti; İşaretlenmiş büyüklükler içinde,Pozitif Sayıları,Negatiflerden ayıran Bit dir.İşaret biti;Pozitifler için 1 ve Negatifler için 0 dır. |
| Simultaneity Check | Eşzamanlılık (Senkronizasyon) Kontrolu Koruyucu ekipmanın fonksiyonel Güvenliğini arttırmak için, Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatı sinyal vericilerin eşzamanlılığını denetler. Eşzamanlılık; belirtilen zaman yani senkronizasyon süresi içinde Sinyal Vericilerin sinyal değişikliğini kontrol etmek sureti ile Denetlenir. Bu süre aşılacak olursa, “ Çalıştırma ” sinyali verilmez. Eşzamanlılık kontrolü belirli Güvenlik Donanımları için şart koşulmuştur (→ Çift-El (Two-Hand) kontrol) |
| Single break initiation | Tek Kesme Işik Perdesinin Bir Kez Kesilip/Normal Duruma Gelmesini Müteakkip, Işik Bariyerinin Koruma Fonksiyonuna Geçmesi ve Sistemin Otomatik Olarak Devreye Girmesi Olayıdır. Örneğin.Otomatik Beslemeli ve Manuel Tahliyeli Bir Preste Basılan Parçayı Almak Üzere Presin İçine Eğilen Operatör Işık Perdesini Kesip Geri Çekildiğinde “IŞIK BARİYERİ KORUMA FONKSİYONUNA GEÇER ve SİSTEM OTOMATİK OLARAK DEVREYE GİRER.” |
| Single Channel | Tek Kanal; Tek kanallı Encoder’ler Artımsal tip bir çıkış üretir.Bu encoderler genellikle Takometrik uygulamalar için kullanılır. |
| Single Fault Tolerance | Tek Hata Toleransı (Güvenliği) Tek Hata Toleransı , EN 954-1’e uygun olarak Güvenlik Kategorisi 3’ü tanımlayan bir terimdir. Öngörülebilir herhangi bir hatanın ( Çoklu Hata Değil ) güvenlik devresini etkisiz kılacak bir hataya neden olmadığı durumlarda, Güvenlik Devresi Tek hata toleransına sahip kabul edilir. İhtiyaç duyulduğunda bu tek hata anında veya bir sonraki çalıştırmadan önce tespit edilecektir. Örneğin; Bir Acil Durdurma (Emergency Stop) Butonunun iki kontağından biri yapıştığında, makine çalışmaya devam eder, bir sonraki Restartta eğer kontak hale yapışık durumda ise çalışmaya izin verilmez. |
| Solid Shaft | Milli ; encoderlerde (sinyal üreticiler) milli tipler için kullanılan isim |
| SSI (Synchronous-serial Interface) | Senkron seri arayüz; Seri veri transferi için standardize edilmiş arayüzdür. |
| Stainless Steel | Paslanmaz Çelik |
| Start ( Manuel or Automatic ) | Başlatma (Manuel veya Otomatik) Güvenlik ile ilgili bir anahtarlama tertibatı Manuel veya Otomatik olarak çalışmaya başlatılabilir. Manuel, yani elle başlatma durumunda, Reset kontağının anlık olarak anahtarlanması (Reset Butonuna bir an için basılması ), yalnızca Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatının giriş sinyali ve dahili devresi dahili testten pozitif cevap alırsa bir “Çalıştırmayı Mümkün Kılma”(Enable) sinyali üretir. Bu fonksiyona “statik işletme” de denir ve Acil Durdurma ekipmanı için şart koşulur (EN 60204-1). Otomatik başlatma durumunda , Manuel onaylama olmaksızın fakat yalnızca Güvenlikle ile ilgili anahtarlama tertibatının giriş sinyali ve dahili dahili testten pozitif cevap alırsa bir “Çalıştırmayı Mümkün Kılma”(Enable) sinyali üretilir. Bu fonksiyona “dinamik işletme” de denir, ve acil durdurma ekipmanı için izin verilmez. |
| Starting Inhibiting Circiut | Başlatmayı Önleme Devresi Başlatmayı önleme devresi, besleme gerilimi verildiğinde yada önce kesilip sonra tekrar verildiğinde Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatının kendi kendine çalışmasını engeller. |
| Start-up Test | İşletmeye Alma Testi Besleme geriliminin Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatına uygulanmasından sonra Güvenlik kontrol sistemini test etmek için yapılan Manuel veya Otomatik testtir. Örneğin, besleme geriliminin uygulanmasından sonra koruyucu bir izole edici Tesisatın elle açılıp kapatılmasıdır |
| Statik strobe | Statik strobe; Örnek: Bit 0 Bit 1 Strobe (50μsec) 50 μsec. sabit bir zamandır Strobe’un süresi, encoder’ın hızına bağlı değildir. |
| Strobe | Strobe (Çıkış); Normalde, encoder ile kontrolun okumasını senkronize etmek için kullanılır. |
| Switching Mats, Switching Strips, Switching Edges | Anahtarlama Paspasları, Anahtarlama Şeritleri, Anahtarlama Kenarlıkları |
| Switch-on Cycle | Devreye Girme Çevrimi |
| Synchronism Time | Eş Zamanlılık Süresi Bir çıkış sinyali üretmek için eşzamanlı çalıştırmanın gerçekleşmesi gereken süredir. (→Çift-El (Two-Hand) kontrolü) |
| Torque | Tork ; Bir dönen cismin dönme yönüne ters yönde bu dönüşünü yavaşlatacak kuvvetlere karşı gösterdiği güç ya da direnç yeteneği. |
| Transducer | Sinyal Verici Bir manyetik anahtar(magnetic switch), bir manyetik alanın etkisi altında kendi anahtarlama durumlarını değiştiren bir veya daha çok reed kontaktan (dilli kontak) oluşur. Bir Şöntleme((→Mutig)(Geçici Devre Dışı Bırakma) sensörü(Muting Sensor), bir CFPD’nin kapanmasına neden olmaması gereken cisimleri fark etmek üzere şöntleme işlemi için kullanılan bir sensördür. Bir Yaklaşım Anahtarı (indüktüf veya kapasitif)(Proximity Switch); cisimler veya sıvılar yaklaştığında anahtarlama durumunu değiştiren (dizaynına bağlı olarak) bir anahtarlama elemanıdır. Bir Acil Durdurma Butonu (Emergency Stop Momentary Contact Switch ), bir işlem, bir makine veya bir tesisatın; tehlikeli bir durum olması durumunda kapatılmasını sağlayan bir anahtarlama elemanıdır. Bu buton, Pozitif Kılavuzlanmış Kontaklara(Positiveley Driven Contacts) sahip olmalı, kolayca ulaşılabilmeli ve iş görmez hale getirilememeleri gerekmektedir(EN 418 ile karşılaştırınız). Bir Pozisyon Anahtarı (Position Switch), ayırma yapan koruyucu bir tesisatın kilitleme ekipmanının bir bölümünü oluşturmaktadır. Mekanik olarak kontrol edilen bir komuta bağlı olarak kendi anahtarlama durumunu değiştirir. Kapalı Tutma Tertibatlı ve Tertibatsız olan pozisyon anahtarları vardır (→ Hold-shunt kapalı tutma). Bir Güvenlik ile ilgili anahtarlama tertibatındaki Reset Push-butonu (Reset Momentary Contact Switch) bir yeniden çalıştırmayı önleme devresi olup, ancak bu anahtarı çalıştırmak suretiyle iptal edilebilir. Anahtarlama Paspasları(Switching Mats), Anahtarlama Şeritleri(Switching Strips), Anahtarlama Kenarlıkları(Switching Edges) ve Tamponlar, üzerine basıldığında (Anahtarlama Paspasları ) veya Deforme Edildiklerinde (Anahtarlama Şeritleri, Anahtarlama Kenarlıkları) kendi anahtarlama durumlarını değiştiren Sinyal vericilerdir. Halatlı Anahtarlar (Cable-operated Switches) genellikle Acil Durdurma ekipmanında kullanılır, ve kendisine tespit edilmiş bir çekme kordonu çekildiğinde anahtarlama durumunu değiştirir. Bir Güvenlik Işık Çiti(Safety Light Grid) veya Güvenlik Işık Perdesi(Safety Light Curtain), bir veya birden çok ışını kesildiğinde anahtarlama durumunu değiştirir. Bir Güvenlik Işık Bariyeri (SLB, Safety Light Barrier), kendi ışık ışını kesildiğinde anahtarlama durumunu değiştirir. Bir Çalışmayı Mümkün kılma anahtarı(Enabling Switch); el ile işletilen bir Sinyal Verici olup, çalıştırıldığında koruyucu ekipmanın koruma işi iptal edilebilir. Yalnızca mümkün kılma anahtarını kullanmak suretiyle tehlikeli çalışmalar (makine hareketleri) başlatılmamalıdır, ve bunun için bir “kasten(biliçli olarak) verilen ikinci” başlatma komutu gereklidir. |
| Tristate | Üçlü Konum (giriş); 1, 0 ve yüksek empedans olmak üzere mümkün olan üç konumuna sahiptir.Tristate girişi 0 V’a getirildiğinde, çıkışlar hazır durumdadır. Giriş açıkken (bağlı değilken), çıkışlar yüksek empedans konumunda olur. Tristate, çıkışları, yüksek empedans konumundan çıkartarak, geçici olarak çalıştırmaya yarayan giriştir. Birden fazla paralel encoder’in birbirleriyle çatışmadan tek bir Bus hattında kullanılması, bu özelliğin kullanım alanına, örnek olarak verilebilir. |
| Voltage | Gerilim |
| Weight | Ağırlık |
| Wheel | Kasnak; milli encodere monte edilen, lineer hareketi döner harekete çeviren bir tekerlektir. |
